حقیقت کلام خدا ازدیدگاه قاضی عبد الجبار، فخررازی وملاصدرا

thesis
abstract

چکیده تکلم یکی از اوصاف خداوند است، در اتصاف خدوند به تکلم همه اتفاق نظر دارند، ولی در کیفیت اتصاف اختلاف وجود دارد، اختلاف نظردر میان معتزله واشاعره وحکماء است، قاضی عبدالجبارمعتزلی قائل است به اینکه کلام خداوند عبارت است از: اصوات و حروف که خداوند ایجاد می کند و قائم به ذات او نیست. این همان کلام لفظی است که مورد اتفاق همگان است. بحث در این است که آیا قسم دیگری وجود دارد؟ فخررازیِ اشعری، معتقد است ورای این الفاظ در ذهن متکلم معانی قرار دارد و حقیقت کلام همین معانی است که آن را کلام نفسی می نامند. در پاسخ گفته شده که در ذهن متکلم ورای الفاظ معانی قرار دارد؛ اما این که به این معانی کلام گفته شود مورد قبول نیست، و دلیلی بر اثبات آن وجود نداردو در عرف به معانی کلام گفته نمی شود، در جملات خبریه غیر از علم و در جملات انشایی غیر از اراده و کراهت چیزی به نام کلام نفسی وجود ندارد و هر چه است همان علم و اراده است. ملاصدرا در معنای کلام، توسعه قائل می شود و بر اساس این توسعه می فرماید: کلام عبارت است از انشاء و ایجاد چیزی که بر درون و ضمیر متکلم دلالت کند. با این تعریف، کلام شامل تمام موجودات وافعال می شود؛ چرا که کشف از نهان وغیب می کنند و همان خصوصیت کلام لفظی داراست. در این نوشتار بعد از تحقیق و دقت و نظر میان انظار سه گانه احراز گردید که از میان این سه نظریه، دیدگاه صدرالمتالهین دارای جامعیت است و از آیات و روایات بر این نظریه موید وجود دارد، وبر اساس آن می توان به روشنی مراد آیات و روایاتی که در آنها کلام بر غیر از کلام لفظی اطلاق شده است را تبیین کرد. واژگان کلیدی: کلام خداوند، قاضی عبدالجبار، فخررازی، ملاصدرا

similar resources

بررسی مقایسه ای ماهیت کلام الهی ازدیدگاه فخررازی وملاصدرا

چکیده: در پایان نامه حاضر، با تأکید بر آراء فخررازی و ملاصدرا به بررسی ماهیت کلام الهی و مسائل مربوط به آن پرداخته ایم. فخررازی، کلام الهی را از مقوله ی کلام نفسانی می داند و قائل است که این کلام ذاتی خداوند و وصفی قدیم است و همانطور که خدا عالم و مرید است، متکلم نیز هست. از نظر فخر، بحث نزول کلام الهی از چند جهت ضرورت دارد: 1) به دلیل نیاز انسان به قوانین و مقررات برای حفظ خود و اجتماع 2) ضعف...

15 صفحه اول

دعا از دیدگاه قاضی عبد الجبار همدانی

قاضی عبدالجبار همدانی شرایط دعا را اراده، علم به مقام کسی که از او طلب می کنیم، بیان قید خالی بودن از مفسده، و خاضع و خاشع بودن می داند. در دیدگاه معتزلی وی، فلسفه ی دعا لطف بودن آن است. وجه لطف بودن دعا، این است که خداوند ما را امر به دعا کردن فرموده و خدا امر به کار قبیح نمی کند. دعا تقسیمهایی دارد. دعا در حق غیر و لعنت، دعا برای مؤمن، فاسق و کافر، دعا برای امر حسن یا قبیح و نیز دعا برای اموا...

full text

بررسی و تطبیق حقیقت و صدق کلام الهی از دیدگاه قاضی عبدالجبار و ملاصدرا

قاضی عبدالجبار، کلام را منحصر در کلام لفظی می‌داند و معتقد است کلام خداوند، اصوات و حروفی است که او ایجاد می‌کند. این همان کلام لفظیِ مورد اتفاق همگان است. وی آیات قرآن را بهترین نشانه و دلیل بر تکلّم خداوند معرفی می‌کند؛ اما ملاصدرا با این تلقی که کلام، انشای چیزی است که بر نهان متکلم دلالت کند، معتقد است کلام الهی، شامل تمام موجودات و افعال خداوند بوده، خدا به این اعتبار متکلم است. وی در تبیین ...

full text

بررسی تطبیقی آراء ابوالحسن اشعری، قاضی عبد الجبار معتزلی وخواجه نصیر الدین طوسی پیرامون مساله تکلیف

این نوشتار با بررسی دید گاههای سه مکتب عمده ی کلامی ( اشعری،معتزلی، شیعی)درباره ی تکلیف ،به بررسی مبانی و اطوار گوناگون این بحث می پردازد وکوشش می کند با مطالعه وکنکاش در آراء سه متکلم بزرگ –ابوالحسن اشعری، قاضی عبد الجبار معتزلی وخواجه نصیر الدین طوسی –به تبیین ومقایسه ی نظریات آنها پیرامون تکلیف بپردازد. در بحث تکلیف میان متکلمین عدلیه( قاضی عبد الجبار و محقق طوسی) با اشعری اختلاف هست؛ ودلیل ...

15 صفحه اول

بررسی و تطبیق حقیقت و صدق کلام الهی از دیدگاه قاضی عبدالجبار و ملاصدرا

قاضی عبدالجبار، کلام را منحصر در کلام لفظی می داند و معتقد است کلام خداوند، اصوات و حروفی است که او ایجاد می کند. این همان کلام لفظیِ مورد اتفاق همگان است. وی آیات قرآن را بهترین نشانه و دلیل بر تکلّم خداوند معرفی می کند؛ اما ملاصدرا با این تلقی که کلام، انشای چیزی است که بر نهان متکلم دلالت کند، معتقد است کلام الهی، شامل تمام موجودات و افعال خداوند بوده، خدا به این اعتبار متکلم است. وی در تبیین ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023